Identyfikacja obszarów o największym ryzyku wypadków przy pracy – analiza PIP

Badanie przez PIP okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy jest jednym z postępowań dostarczających wiarygodnych informacji o stanie warunków pracy w podmiotach oraz branżach. W latach 2011–2013 inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 6 tys. postępowań związanych z badaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Dane z kontroli wskazują na spadek w liczbie wypadków przy pracy zgłoszonych do PIP i badanych przez inspektorów pracy, co wynika z ogólnej tendencji zmniejszania się liczby wypadków przy pracy w Polsce odnotowywanej przez Główny Urząd Statystyczny. Tendencja zniżkowa dotyczy również wypadków śmiertelnych i ciężkich.

Dane z kontroli inspektorów pracy wskazują, że w ciągu ostatnich lat zauważalna staje się zmiana struktury statusu zatrudnienia poszkodowanych w wypadkach przy pracy. Inspektorzy pracy reagują na sytuacje, w których wypadkom ulegają osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. W wypadkach zaistniałych w 2013 r. stanowili oni 13,4% ogółu poszkodowanych w wypadkach zbadanych przez PIP.

Wyniki kontroli wskazują, że wypadkom najczęściej ulegają osoby o krótkim stażu pracy w danym zakładzie. W latach 2011–2013 odsetek pracujących do 1 roku w zakładzie osiągał wartość ponad 40%.

Wśród przyczyn wypadków, którym ulegli poszkodowani o stażu do 1 roku w danym zakładzie pracy należą:

• Brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające pracujących przed, np. dostępem do strefy niebezpiecznej oraz brak lub niewłaściwe środki ochrony zbiorowej.

• Brak nadzoru nad pracującymi.

• Niedostarczenie instrukcji posługiwania się czynnikiem materialnym.

• Nieprzeszkolenie w zakresie bhp.

• Lekceważenie zagrożenia i niedostateczna koncentracja na wykonywanej czynności przez poszkodowanego.

Znaczna część tych przyczyn wynika z niedostatecznego przygotowania pracujących do pracy, co powinno być najważniejszym działaniem pracodawców w zakresie prewencji wypadkowej.

Biorąc pod uwagę sekcje Polskiej Klasyfikacji Działalności, najczęściej poszkodowanymi byli pracownicy przemysłu i budownictwa. W obu tych branżach również najczęściej poszkodowani doznawali najcięższych w skutkach obrażeń.

Zdarzeniami bezpośrednio prowadzącymi do wypadków ze skutkiem śmiertelnym były głownie:

• upadek poszkodowanego z wysokości,

• jego poślizgnięcie się lub potknięcie,

• rozerwanie się czynnika materialnego, jego pęknięcie lub uszkodzenie.

Do wypadków ze skutkiem śmiertelnym dochodziło najczęściej:

• przy stosowaniu rusztowań,

• na skutek upadku z drabiny,

• podczas wycinki drzew,

• wskutek porażenia prądem,

• w wykopach.

Znaczną grupę ze wszystkich zbadanych wypadków przy pracy stanowiły tzw. wypadki komunikacyjne. Podobną grupę poszkodowanych w 2013 r. zmarło w wyniku tzw. nagłego zdarzenia medycznego, np. ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej. Do aktywności choroby współistniejącej mogły doprowadzić:

• silny stres,

• znaczny wysiłek fizyczny,

• inne czynniki pozostające w związku z wykonywaną pracą.