Kilka najciekawszych faktów zawartych w sprawozdaniu z działalności PIP za 2010 r.

Ogółem w 2010 roku inspektorzy przeprowadzili ponad 95.000 kontroli. Ich efektem były wymierne korzyści dla pracowników m.in.:

• zlikwidowano bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia 80.000 zatrudnionych osób,
• ponad 104.600 pracowników odzyskało około 111 mln zł niewypłaconych należności z tytułu wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy.

Krótkie kontrole

Ochronie pracowników przed najdotkliwszymi skutkami łamania przepisowo służyła również, przyjęta w roku sprawozdawczym - zasada krótkich kontroli skierowanych na likwidację zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników i najpoważniejsze problemy w sferze bhp. Łącznie przeprowadzono 6000 takich kontroli, szczególnie w budownictwie i przetwórstwie przemysłowym.

Efekty kontroli w 2010 r.

W związku ze stwierdzonymi w czasie kontroli naruszeniami przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wydano ponad 337.000 decyzji, co stanowi spadek w porównaniu z rokiem 2009. Natomiast jednocześnie zanotowano wzrost liczby decyzji, mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z ochroną zdrowia i życia ludzkiego.

Decyzje nakazujące zaprzestanie działalności są wydawane w przypadkach, gdy stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża życiu lub zdrowiu pracujących.

W 33 przypadkach prowadzona kontrola zakończyła się decyzją o zaprzestaniu prowadzenia działalności. Podstawą wydania takiej decyzji były najczęściej nieprawidłowości polegające na niespełnianiu wymagań techniczno-budowlanych przez obiekty i pomieszczenia, w których odbywała się praca. Na te przesłanki warto zwrócić uwagę, ponieważ wskazują one elementy, na jakie w toku kontroli zwracają uwagę inspektorzy pracy.

Jak pokazuje sprawozdanie, inspektorzy kontroli szczególnie badali stan użytkowanych w zakładzie pracy:

• maszyn i urządzeń (pod względem spełniania przez nie wymagań minimalnych),
• eksploatowanych instalacji elektrycznych, a także
• oświetlenie stanowisk pracy oraz
• warunki higienicznosanitarne.

Skargi kierowane do PIP

Jeżeli chodzi o skargi, jakie trafiały do Państwowej Inspekcji Pracy to podobnie jak w latach ubiegłych w przeważających przypadkach dotyczyły nieprawidłowości związanych z wynagrodzeniem za pracę i innymi świadczeniami związanymi ze stosunkiem pracy.

Zwraca jednak uwagę systematyczny wzrost skarg dotyczących warunków pracy, w ogólnej liczbie skarg, który osiągnął już 20%. Wynika to zarówno z rosnącej wiedzy pracowników o ich uprawnieniach w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy - zwiększa się liczba skarg, których przedmiotem jest stan:

• obiektów,
• pomieszczeń pracy oraz
• pomieszczeń higienicznosanitarnych,
• wentylacji i ogrzewania,

Kontrole obiektów    

Zmniejszyła się w porównaniu z 2009 r. liczba kontroli obiektów budowlanych, w których przewidziano organizację stanowisk pracy (4889). Ich celem było stwierdzenie, czy zastosowane w obiektach budowlanych rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy były zgodne z projektami budowlanymi, pozytywnie zaopiniowanymi przez rzeczoznawców do spraw bhp.

Wypadki przy pracy

W 2010 r. inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 2251 wypadków przy pracy, które miały miejsce w roku sprawozdawczym i w latach poprzednich.

Głównymi przyczynami wypadków przy pracy były tzw. przyczyny ludzkie (48,2%) oraz organizacyjne dotyczące organizacji pracy (40,3%).

Warto zwrócić uwagę, że kontrole te dotyczyły zasadniczo wypadków, w których poszkodowani byli pracownicy. Jedynie w 9% kontrole dotyczyły wypadków, jakim uległy osoby nie będące pracownikami. Informacje o wypadkach osób nie będących pracownikami inspektorzy PIP uzyskiwali głownie od jednostek organizacyjnych policji, prokuratury i ZUS.

Wśród śmiertelnych ofiar wypadków, które były w 2010 r. zbadane przez PIP, podobnie jak w roku 2009 przeważali kierowcy pojazdów oraz robotnicy budowlani stanu surowego i robót wykończeniowych.

Jak wynika z analizy przeprowadzonej przez PIP szczególną uwagę pracownicy służby bhp powinni zwrócić na warunki pracy panujące:

• w miejscu wykonywania produkcji (bez miejsc magazynowania, konserwacji i napraw),
• na terenach budów (obiektów w budowie lub obiektów rozbieranych, wyburzanych, remontowanych) oraz
• w miejscach i środkach komunikacji

Podobnie jak w latach poprzednich także w 2010 r. do urazów najczęściej dochodziło podczas:

• kierowania środkami transportu lub obsługi innych urządzeń ruchomych z własnym napędem,
• poruszania się,
• obsługi maszyn - zwłaszcza podawania i odbioru materiałów, wyrobów i półwyrobów.

• uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie, ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego;
• utrata kontroli nad maszyną, środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem i obiektem;
• poślizgnięcie, potknięcie, upadek osoby;
• wydarzenia związane z elektrycznością, wybuch, pożar.

• kontroli prac budowlanych, w tym rozbiórkowych,
• kontroli dotyczących budowy i remontów dróg,
• wzmożonego nadzoru nad zakładami charakteryzującymi się największym nasileniem zagrożeń zawodowych.