Niezwłoczność kierowania pracowników na badania okresowe po pandemii – nie później niż w ciągu 180 dni

W celu ochrony zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków środowiska pracy i sposobem jej wykonywania oraz sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w tym kontroli zdrowia pracujących, tworzy się służbę medycyny pracy. Powyższa treść to „kopiuj – wklej” art. 1 ustawy o służbie medycyny pracy. Kolejne zdanie przywołanego przepisu odnosi się do systematycznej kontroli zdrowia pracujących. Jak pogodzić systematyczną kontrolę zdrowia pracujących z zawieszeniem okresowych badań profilaktycznych w okresie epidemii oraz stanu zagrożenia epidemicznego z jednoczesnym pozostawieniem obowiązków badań wstępnych oraz kontrolnych? To w zasadzie jest wiedza tajemna i trudno o racjonalną i logiczną odpowiedź.

Niezależnie od powyższego, dzień 1 lipca 2023 r. będzie przełomowy. Tego dnia nastąpi zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego, co będzie wiązało się z wznowieniem zawieszonych obowiązków związanych z kierowaniem pracowników na okresowe badania lekarskie.

Powyższy zapis to swoista sprzeczność wewnętrzna. Po co było w przepisie odwoływać się do wymogu niezwłoczności? A może okres 180 dni to podstawa przyszłej definicji niezwłocznego działania w relacjach pracowniczych? Czas to pokaże, jak również to, czy tak należy pojmować niezwłoczne zgłaszanie wypadków.

- Jaką więc praktykę zastosować w zakresie wznowienia badań profilaktycznych w kontekście dopuszczalnego terminu ich realizacji?

Niezwłocznie – czyli bez zbędnej zwłoki, jak najszybciej to będzie możliwe. Tak można oceniać obowiązek niezwłocznych działań w zakresie wznowienia badań profilaktycznych.

- Jakie względy mogą stać na przeszkodzie, aby usprawiedliwić brak niezwłocznego działania? Czy tylko podjęcie zawieszonych obowiązków w 180 dniu od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego?

Wydaje się, że chodzi oczywiście o kwestie organizacyjne. Termin graniczny, 180 dni, ma umożliwić niezakłóconą organizację pracy, w szczególności gdy zakład zatrudnia większą liczbę pracowników, których trzeba w ramach badań okresowych zweryfikować.

- Jak uchronić się zatem od naruszenia wymogu niezwłoczności, który może będzie weryfikowany przez inspektorów pracy?

Dobrym rozwiązaniem będzie:

• uruchomienie procesu sporządzania i wydawania skierowań na zaległe badania jeszcze w letnim sezonie urlopowym

• kierowanie pracowników na badania sukcesywnie, tak aby zmieścić się w terminie.

Takie działanie pozwoli na uniknięcie zarzutu bierności, w zakresie nie podjęcia niezwłocznych działań związanych z kierowaniem pracowników na badania okresowe.

Oczywiście każdy inspektor, jako organ (niestety dla pracodawców niezależny), ma prawo do samodzielnej oceny niezwłoczności – w kontekście obowiązku zrealizowania badań w terminie 180 dni. Z drugiej jednak strony nie należy spodziewać się (jak się wydaje) nakazów administracyjnych, w sytuacji gdy kierowanie pracowników na okresowe badania profilaktyczne i ich realizacja nastąpi w końcowym okresie dopuszczalnych180 dni – czyli niezwłocznie.