Definicja czynników mutagennych

Analogicznie jak w przypadku czynników rakotwórczych czynniki mutagenne zostały podzielone na trzy kategorie:

• Kategoria 1 - substancje o udowodnionym działaniu mutagennym na człowieka. Są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody wskazujące na związek przyczynowy między narażeniem człowieka na nie a dziedzicznymi uszkodzeniami genetycznymi.
• Kategoria 2 - substancje, które rozpatruje się jako mutagenne dla człowieka. Są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody pozwalające na przyjęcie założenia, że narażenie człowieka na nie może w rezultacie prowadzić do uszkodzeń genetycznych, które mogą być dziedziczone.
• Kategoria 3 - substancje o możliwym działaniu mutagennym na człowieka. Są to substancje, dla których istnieją dowody pochodzące z odpowiednich badań mutagenności, które jednak nie wystarczają, aby umieścić je w kategorii 2.

Wykaz substancji i preparatów rakotwórczych i mutagennych, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, nie obejmuje substancji zaliczanych do kategorii 3 (substancje o możliwym działaniu rakotwórczym/mutagennym na człowieka), które bardzo często występują w działalności zawodowej, np. formaldehyd, krzemionka krystaliczna, czy spaliny silnika Diesla.

Pamiętać należy, że zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, wykaz substancji rakotwórczych nie stanowi wykazu zamkniętego. W przypadku substancji chemicznych, które nie zostały umieszczone w wykazie substancji niebezpiecznych, za substancję rakotwórczą lub mutagenną uznaje się każdą substancję spełniającą określone w odrębnych przepisach kryteria pozwalające na zaliczenie jej do substancji rakotwórczych kategorii 1 albo kategorii 2 lub mutagennych kategorii 1 albo kategorii 2.

Wykaz ten obejmuje:

1. 819 substancji i preparatów, a także
2. 5 procesów technologicznych, w których dochodzi do uwalniania substancji, preparatów lub czynników rakotwórczych lub mutagennych, tj.:
   • produkcja auraminy,
   • procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych,
   • procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków,
   • produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów,
   • prace związane z narażeniem na pył drewna twardego (dąb i buk);
3. 2 czynniki biologiczne:

• wirusy zapalenia wątroby typu B i C oraz

1. 1 czynnik fizyczny:

• promieniowanie jonizujące

uznanych za czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.