Co zrobić w przypadku ugryzienia przez kleszcza?

Szacuje się, że ok. 20% dojrzałych kleszczy jest nosicielem bakterii Borrelia spp., wywołujących boreliozę, i wirusów Flaviviridae wariant środkowoeuropejski – wywołujących kleszczowe zapalenie mózgu wariant środkowoeuropejski (KZM). Najwięcej przypadków zachorowań przypada w okresie ich żerowania, to jest od maja do sierpnia.

Gdy kleszcz znajdzie się na skórze, nawet przez godzinę poszukuje miejsca, w którym naskórek jest cienki i lekko wilgotny. Najczęściej wgryza się:

• za uchem,

• na granicy włosów,

• na szyi,

• w zgięciu stawu kolanowego czy łokciowego

• lub w pachwinie.

Mimo, że kleszcz wkłuwa się dość głęboko w skórę, jest to przeważnie niewyczuwalne, robi to bowiem stosunkowo delikatnie i jednocześnie wprowadza wydzielinę zawierającą substancje znieczulające i opóźniające reakcję zapalną u człowieka (każdego żywiciela). Z tego względu nie pojawia się ból ani nawet zaczerwienienie, które by świadczyły o zagrożeniu. Nieusunięty może żerować nawet przez kilka dni, wypijając w tym czasie ok. 2 ml krwi i znacznie powiększając swoje rozmiary. Stąd wiele osób zauważa kleszcza dopiero, gdy osiągnie rozmiary porównywalne z wielkością rodzynki. Zdarza się, że ukąszenie odczuwalne jest dopiero, gdy miejsce wgryzienia się kleszcza zaczyna boleć i drętwieć.

Czytaj także: Sezon na kleszcze – chroń pracowników>>>

Kleszcza nie należy wykręcać, zgniatać, smarować tłuszczami, benzyną, środkami dezynfekującymi ani przypalać. Takie postępowanie może powodować zwracanie treści pokarmowej przez kleszcza, co podnosi ryzyko infekcji przenoszonymi przez niego drobnoustrojami. Trzeba jak najszybciej usunąć go mechanicznie. Można to zrobić za pomocą pęsety albo specjalnej pompki dostępnej w aptece. Czynność tę należy wykonać bardzo precyzyjnie, tak by kleszcza usunąć w całości, w innym wypadku może dojść do poważnych powikłań. Jeżeli nie udaje się tego dokonać samodzielnie, należy zgłosić się do lekarza. Po usunięciu kleszcza ukąszone miejsce należy odkazić, np. spirytusem salicylowym.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że:

• objawy mogą minąć (tak jak po zachorowaniu na grypę), ale nieleczone ukąszenie nawet po latach może się skończyć nieodwracalnymi zmianami w układzie nerwowym czy kostno-stawowym, stąd nie można lekceważyć żadnych objawów po ukąszeniu kleszcza i rezygnować z wizyty u lekarza,

• leczenie szpitalne trwa od kilkunastu dni do nawet kilku miesięcy, ale skutki zachorowania mogą być odczuwalne przez wiele lat po wyleczeniu.

Czytaj także: 7 obowiązków pracodawcy związanych z ochroną pracowników przed kleszczami>>>

Do lekarza trzeba zgłosić się w sytuacjach:

• podejrzenia, że kleszcz był w skórze dłużej niż 24 godziny,

• gdy pojawił się rumień wokół miejsca ugryzienia (szczególny objaw boreliozy),

• gdy wystąpiła gorączka (ok. 380), mdłości, sztywność karku, zaburzenia świadomości,

• gdy pojawiły się bóle stawów, ogólne zmęczenie albo inne objawy podobne do objawów grypy.

Dla pewności, że wyjęty z ciała kleszcz nie był nosicielem choroby, można go zamknąć w torebce foliowej lub fiolce i dostarczyć do najbliższej stacji sanepidu w celu przeprowadzenia badań wykluczających czy potwierdzających nosicielstwo.

Czytaj także: Ukąszenie przez kleszcza wypadkiem przy pracy?>>>