Wstrząs pourazowy - jak rozpoznać?

Wstrząs jest wynikiem dysproporcji między zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem w tlen poszczególnych tkanek z powodu nagłej niewydolności krążenia krwi. Przyczyną wystąpienia wstrząsu może być utrata objętości krwi krążącej lub osocza krwi (oparzenie), uraz lub nagła dysfunkcja serca (zawał), rozszerzenie łożyska naczyń krwionośnych w odpowiedzi na ból, infekcję, substancję toksyczną, reakcję alergiczną. Brak zdecydowanego przeciwdziałania rozwijającemu się wstrząsowi może doprowadzić do postępującego niedotlenienia życiowo istotnych narządów, a następnie śmierci całego organizmu.

Poszkodowany we wstrząsie może:

• być przytomny,
• być blady,
• być spocony,
• mieć przyspieszoną czynność serca,
• mieć przyspieszone oddychanie,
• odczuwać niepokój,
• być pobudzony i agresywny.

Stopniowo kontakt z poszkodowanym może się pogarszać, pojawiają się:

• kłopoty z porozumiewaniem,
• senność,
• sinica ust i paznokci,
• spłycenie oddychania,
• zwolnienie częstości tętna.

Potem może nastąpić utrata przytomności, sinica lub bladość skóry, tętno jest wolne i słabo wyczuwalne, mięśnie wiotkie, dochodzi do zwolnienia i zatrzymania oddychania, a następnie krążenia. Przeciwdziałanie rozwijaniu się reakcji wstrząsowej w warunkach doraźnych polega na:

• zatamowaniu ewentualnych krwotoków,
• zapobieganiu stratom ciepła (folia termoizolacyjna NRC),
• stabilizacji złamań i zwichnięć,
• działaniu przeciwbólowym,
• zapewnieniu komfortu oczekiwania i transportu poszkodowanego (utrzymywanie kontaktu werbalnego z przytomnym poszkodowanym).

Jeżeli doszło do dużych strat krwi, to po założeniu opatrunków można ułożyć kończyny poszkodowanego wyżej, tak aby zwiększyć ciśnienie krwi w głowie i tułowiu (poprawa  ukrwienia narządów). Nie zaleca się aktywnego ogrzewania poszkodowanych we wstrząsie, ponieważ rozszerzenie skórnych naczyń krwionośnych względnie zwiększa niedokrwienie narządów wewnętrznych. Bardzo istotne jest utrzymywanie kontaktu werbalnego z przytomnym poszkodowanym.  Rozmowa, dająca poczucie bezpieczeństwa, mobilizuje wolę przetrwania.