5 praktycznych przykładów omawiania bezpieczeństwa pożarowego w ramach szkoleń bhp

Co do zasady, problematyka bezpieczeństwa pożarowego jest jednym z obowiązkowych tematów omawianych w ramach szkoleń w dziedzinie bhp. Jednak rodzi się pytanie, jak właściwe przeprowadzić tę część szkolenia bhp? Jakie zagadnienia z zakresu ochrony przeciwpożarowej omówić? Oto klika wskazówek i przykładów, dzięki którym w sposób właściwy zorganizujesz i przeprowadzisz wykład z zakresu ochrony ppoż. w ramach szkoleń bhp.
Z tego tekstu dowiesz się:
-
Jakie zagadnienia z zakresu ochrony przeciwpożarowej omówić w ramach szkoleń wstępnych bhp?
-
Jakie grupy zagadnień powinien uwzględniać szczegółowy plan zajęć z zakresu ochrony ppoż.?
-
Co należy skontrolować w ramach praktycznych ćwiczeń z zakresu ochrony ppoż.?
Szczegółowe sposoby zaznajamiania pracowników firmy z przepisami przeciwpożarowymi powinny być określone w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego danego obiektu. Niemniej jednak również ramowe programy szkolenia bhp wszystkich kategorii pracowników zawierają zagadnienia w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Stosownie zatem do występujących zagrożeń na danych stanowiskach pracy należy zaplanować wykład odpowiadający swoją objętością i zawartością randze oraz skali występujących zagrożeń pożarowych.
Wskazane jest, aby wykład taki prowadził specjalista ochrony ppoż. znający specyfikę i profil działalności firmy.
Właściwa organizacja
Nie istnieje jeden wzorzec czy schemat przedstawiania zagadnień w zakresie ochrony przeciwpożarowej w ramach szkolenia bhp. Jest tak, ponieważ zbyt zróżnicowane bywają przyczyny zagrożenia pożarowego, które są przede wszystkim uzależnione od profilu działalności danego zakładu pracy i przeznaczenia obiektu przez niego zajmowanego. Po prostu różne są warunki i wymagania budowlane, różne procesy technologiczne, surowce oraz materiały, a więc różny jest także stan bezpieczeństwa pożarowego.
Zagadnienia w zakresie ochrony ppoż. w ramach szkolenia bhp powinny być przedstawiane w formie wykładu lub pogadanki bądź instruktażu.
Zagadnienia ochrony ppoż. w ramach instruktażu ogólnego bhp
Ramowy program instruktażu ogólnego bhp obejmuje temat: „Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie pożaru”. Na omówienie tego tematu – razem z tematem: „Postępowanie w razie wypadku, w tym organizacja i zasady udzielania pierwszej pomocy” – należy poświęcić minimum godzinę lekcyjną (trwającą 45 minut) szkolenia.
Podczas instruktażu ogólnego bhp pracownik powinien poznać:
-
potencjalne źródła zagrożeń pożarowych,
-
instrukcję postępowania na wypadek pożaru,
-
zasady ewakuacji,
-
zasady użycia podręcznego sprzętu gaśniczego, ze szczególnym uwzględnieniem warunków panujących w firmie, w której pracuje.
Zagadnienia ochrony ppoż. w ramach instruktażu stanowiskowego
Szczegółowy program instruktażu stanowiskowego bhp powinien uwzględniać problematykę ochrony przeciwpożarowej, ale tylko pod warunkiem, że w procesach produkcyjnych w firmie stosowane są materiały niebezpieczne pożarowo.
Przykład 1
W zakładzie pracy produkcji automatyki cieplnej pracownicy laboratorium wyrobów gotowych będą przechodzić instruktaż stanowiskowy bhp w zakresie ochrony ppoż. Ponieważ w firmie stosowane są materiały niebezpieczne pożarowo, pracodawca sam opracował szczegółowy program tego instruktażu, który przedstawia się następująco:
-
scharakteryzowanie przebiegu procesu testu temperaturowego badania termostatów,
-
zagrożenie pożarowe, jakie stwarza używany podczas badań alkohol etylowy,
-
wymagania dla mechanicznej wentylacji miejscowej,
-
procedury postępowania podczas napełniania wanien alkoholem,
-
rola i zadania detektorów gazu w przeciwpożarowym zabezpieczeniu laboratorium,
-
lokalizacja podręcznego sprzętu gaśniczego, telefonu, głównego wyłącznika prądu całego budynku zakładu lub jego wydzielonej strefy (np. piętra, kondygnacji).
Główne treści
Podczas omawiania zagadnień w zakresie ochrony ppoż. w ramach szkolenia bhp należy przekazywać szkolonym pracownikom głównie te treści, które będą istotne (charakterystyczne) dla danej firmy.
Przykład 2
W zakładach pracy branży meblarskiej należy skoncentrować się na omówieniu:
-
zagrożenia, jakie stanowić może pył drzewny;
-
zagrożenia, jakie stanowić mogą palne pary farb, lakierów i klejów;
-
systemów zabezpieczeń:
-
komór pyłowych,
-
cyklonów,
-
mechanicznej wentylacji miejscowej.
Przykład 3
W firmie zajmującej się dystrybucją paliw płynnych należy omówić problematykę dotyczącą:
-
charakterystyki pożarowej magazynowania cieczy,
-
technicznego zabezpieczenia rurociągów, zbiorników, pompowni, cystern i dystrybutorów,
-
warunków bezpieczeństwa podczas magazynowania i rozlewania skroplonych gazów.
Przykład 4
Pracownicy administracyjno-biurowi pracujący w pomieszczeniach pracy znajdujących się w wysokim budynku powinni poznać odpowiedzi na następujące pytania:
-
Czy w razie pożaru budynek może „sam się obronić”?
-
Jaka jest konstrukcja budynku?
-
Jakie są charakterystyka i zabezpieczenie przed ogniem oraz dymem dróg ewakuacyjnych w tym budynku?
-
Jaka jest organizacja i sprawność całego wewnętrznego systemu bezpieczeństwa, czyli sygnalizacji pożarowej, urządzeń gaśniczych, wentylacji pożarowej oraz procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia?
Szczegółowy plan zajęć
Tematy ramowych programów szkolenia w dziedzinie bhp wymagają opracowania szczegółowego planu zajęć, dostosowanego do konkretnych potrzeb szkolonych pracowników.
Plan taki powinien uwzględniać 3 podstawowe grupy zagadnień, mianowicie:
-
charakterystykę zagrożeń pożarowych (wybuchowych) występujących w obiekcie (zakładzie pracy),
-
wymogi bezpieczeństwa pożarowego,
-
zasady zachowania się w sytuacji zagrożenia (pożaru).
Przykład 5
Szczegółowy plan zajęć w firmie obróbki drewna może wyglądać następująco:
-
zagrożenie pożarowe, jakie stanowią drewno i pył drzewny;
-
filtry, komory pyłowe i cyklony – warunki bezpieczeństwa pożarowego;
-
farby, lakiery, kleje – charakterystyka zagrożenia pożarowego;
-
rola i znaczenie systemów wentylacji mechanicznej;
-
przeciwpożarowe wymagania budowlane (obciążenie ogniowe, podział na strefy pożarowe, klasa odporności pożarowej obiektu);
-
zabezpieczenie przeciwpożarowe instalacji i urządzeń technicznych;
-
przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne;
-
techniczne systemy zabezpieczeń:
-
sygnalizacja pożarowa,
-
klapy odcinające w przewodach wentylacyjnych,
-
klapy dymowe,
-
oświetlenie awaryjno-ewakuacyjne;
-
warunki ewakuacji z zakładu pracy:
-
charakterystyka dróg ewakuacyjnych,
-
procedury alarmowania;
-
wyposażenie obiektu w podręczny sprzęt gaśniczy i zasady jego użycia.
Ćwiczenia praktyczne w zakresie organizacji ewakuacji
Warto wzbogacić zagadnienia dotyczące ochrony ppoż. w ramach szkolenia bhp o praktyczne ćwiczenia w zakresie organizacji ewakuacji i użycia podręcznego sprzętu gaśniczego.
W ramach ćwiczeń ewakuacyjnych należy skontrolować funkcjonowanie całego wewnętrznego systemu bezpieczeństwa, przez sprawdzenie:
-
reakcji pracowników na sytuację potencjalnego zagrożenia pożarowego,
-
skuteczności zadziałania technicznych systemów zabezpieczenia przeciwpożarowego,
-
postawy kierownictwa firmy, wyznaczonych pracowników funkcyjnych i ochrony przy koordynowaniu działań ewakuacyjnych,
-
znajomości procedur ewakuacyjnych.
Przy organizacji ćwiczeń ewakuacyjnych warto pamiętać o elemencie pozoracji. Korzystając z odpowiednich wytwornic dymu, można stworzyć namiastkę potencjalnego zagrożenia. Gdy pojawią się „oznaki pożaru”, zupełnie inna jest reakcja, postawa pracowników, zupełnie inny poziom emocji.
Ćwiczenia w zakresie obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego powinny uzupełniać teoretyczną wiedzę przekazaną w ramach wykładu i zapoznać pracowników z podstawowymi parametrami oraz możliwościami takiego sprzętu.
Planując przegląd warsztatowy gaśnic, badania dozorowe w Urzędzie Dozoru Technicznego czy wymianę proszku gaśniczego, można z pożytkiem rozładować wcześniej sprzęt podczas ćwiczeń, minimalizując tym samym koszt szkolenia.
Jerzy Żurek
starszy brygadier pożarnictwa w stanie
spoczynku, były naczelnik Wydziału
w KG PSP w Warszawie

Starszy brygadier pożarnictwa w stanie spoczynku. Absolwent Szkoły Oficerów Pożarnictwa (1969-1973), a następnie Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej. W latach 1973 – 1992 na stanowiskach oficerskich (w pionie prewencji, operacyjnym i szkoleniowym) oraz na stanowiskach dowódczych w Warszawskiej Straży Pożarnej. W latach 1992 – 1999 Naczelnik Wydziału w Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej. W 1997 r. ukończył szkolenie dla kontrolerów Państwowej Straży Pożarnej, zorganizowane przez KG PSP oraz Najwyższą Izbę Kontroli.
Powiązane treści
Poradnia 48 Portalu BHP
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Popularne
Badania kontrolne w trakcie zwolnienia lekarskiego »
Zmiany w medycynie pracy od 2025 r.: Dodatkowe profilaktyczne badania lekarskie pracowników. »
Ile minut trwa przerwa w pracy pracownicy w ciąży pracującej przy komputerze? »
Wskazówki, jak przechowywać butle z gazami? »
Rodzaje pracy: praca fizyczna a praca umysłowa »

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.