Polacy zestresowani w pracy

87 % respondentów biorących udział w badaniu Koalicji Bezpieczni w Pracy przyznało, że jeśli miałoby wybór, zdecydowałoby się na pracę w miejscu oferującym niższą płacę, ale lepsze warunki psychospołeczne.

– Ogólna atmosfera wpływa nie tylko na efektywność wykonywania zadań, ale i satysfakcję pracowników, ich samopoczucie przynależności do zespołu i zdrowie psychiczne – mówi Przemysław Tomaszewski, regionalny kierownik BiOZ i Ochrony Środowiska w Lafarge w Polsce, ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy.

Potwierdzają to wyniki raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2019”, w którym respondenci wśród czynników mających wpływ na efektywność pracy na pierwszym miejscu wskazywali atmosferę pracy (53 %), a na drugim stres (49 %). Jednocześnie 53 % osób przyznało, że w ich miejscu pracy dochodzi do rezygnacji z pracy z powodu warunków pracy, takich jak np. stres, a także presja czy godziny pracy.

– W Lafarge regularnie realizujemy badania satysfakcji i zaangażowania zatrudnionych u nas osób. Dbamy, aby wyniki badania miały przełożenie na wdrażanie ciągłych udoskonaleń w funkcjonowaniu firmy. Na jednej z naszych lokalizacji planujemy przystąpienie do Programu ograniczenia stresu w miejscu pracy, który chcemy zrealizować we współpracy z Państwową Inspekcją Pracy – dodaje Przemysław Tomaszewski.

Pracodawcy organizując programy prewencji negatywnych czynników psychospołecznych, powinni w pierwszej kolejności poznać faktyczne źródło problemu. W badaniu Koalicji Bezpieczni w Pracy respondenci wśród przyczyn stresu w pracy najrzadziej wskazywali na lęk przed utratą pracy i niepewność zatrudnienia (21 %) oraz relacje i interakcje z przełożonym czy innymi pracownikami (18 %). Znacznie częściej pojawiały się takie odpowiedzi jak niewystarczające wynagrodzenie za wykonywaną pracę (31 %) oraz odpowiedzialność zawodowa, obawa przed wyrządzeniem szkody, straty, krzywdy (30 %). Najwięcej respondentów wskazała na jeszcze inne kwestie: presję czasu, zbyt mało czasu na wykonanie zadań (39 %) oraz nadmiar obowiązków, „przeładowanie” pracą (37 %). Na te problemy zwrócili uwagę pracownicy wszystkich branż, od budownictwa przez handel po administrację.

– W czasach tak zwanego rynku pracownika, kiedy bezrobocie jest na niskim poziomie, i to pracodawcy muszą zabiegać o nowych pracowników, te odpowiedzi wydają się dość zaskakujące – zauważa Ewa Gawrysiak, sales & end use market manager Eastern Europe & Russia, TenCate Protective Fabrics, ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Można tutaj wyciągnąć dość daleko idący wniosek, że pracownicy w większości przypadków uważają pracę pod presją czasu i nadmiar obowiązków jako coś zupełnie normalnego – dodaje Ewa Gawrysiak.

   W badaniu zaledwie 15 % respondentów przyznało, że stres działa na nich w pozytywny sposób. Jednocześnie większość (69 %) oceniła wpływ czynników psychospołecznych na zdolność do poprawnego wykonywania obowiązków zawodowych jako wysoki.

– Nie da się ukryć, że stres w pracy ma kluczowe znaczenie nie tylko na samopoczucie pracownika, ale także na jego relacje ze współpracownikami i przełożonymi. Jednocześnie często negatywnie wpływa na standard wykonywanej pracy – mówi Elżbieta Rogowska, wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych w PW Krystian, ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Ponadto może mieć znacznie bardziej dotkliwe skutki, włącznie ze spadkiem stanu bezpieczeństwa pracownika. W przeprowadzonym badaniu respondenci przyznali, że w ich miejscu pracy zdarzył się wypadek spowodowany stresem bądź nadmiarem obowiązków albo presją czasu wielokrotnie (9 %) bądź raz lub kilka razy (33 %). Miejmy nadzieję, że służby bhp poważnie podejdą do tematu czynników psychospołecznych, w tym stresu, na stałe wprowadzając go do planu prowadzonych szkoleń – dodaje Elzbieta Rogowska.

Włączenie tematyki zagrożeń psychospołecznych do harmonogramu szkoleń bhp to nie wszystko.

– Tutaj niezwykle ważna jest rola pracodawcy i stałe poszukiwanie sposobów radzenie sobie z sytuacjami stresującymi – mówi Paweł Pawlik, kierownik Działu BHP DHL Parcel, ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy. – W DHL Parcel staramy się zapewnić wsparcie naszym pracownikom od pierwszego dnia zatrudnienia. Przykładowo w naszym centrum obsługi klienta już podczas szkolenia wstępnego i procesu wdrożenia omawiamy dokładnie ryzyko zawodowe na danym stanowisku, prawa pracowników czy system przerw, które w przypadku osób, pracujących bezpośrednio z Klientem, są dłuższe. Pracownicy biorą również udział w wewnętrznych i zewnętrznych szkoleniach z zakresu radzenia sobie ze stresem – dodaje Paweł Pawlik.

Zdaniem ekspertów warto również zwrócić uwagę na zapewnienie pracownikom odpowiednich narzędzi do pracy.

– Co prawda w badaniu Koalicji Bezpieczni w Pracy wzięli udział pracownicy umysłowi i fizyczno-umysłowi, którzy mają ograniczone potrzeby odnośnie zapewnienia chociażby właściwej odzieży. Warto jednak podkreślić, że brak środków ochrony indywidualnej u pracownika fizycznego ma kluczowe znaczenie i może bezpośrednio wpływać na niski stan bezpieczeństwa pracownika, co potęguje jego stres, który z kolei przekłada się na wzrost niebezpiecznych zachowań – w ten sposób tworzy się zamknięte koło – twierdzi Ewa Gawrysiak.

Lekcję muszą odrobić zatem bhpowcy, pracodawcy, ale również ustawodawca.

– Zapewnienie pomocy pracownikom w zapewnieniu prawidłowych warunków psychospołecznych w środowisku pracy to nie tylko rola pracodawcy, ale również ustawodawcy. W polskim prawie brakuje precyzyjnych przepisów, które chroniłyby pracowników przed negatywnymi skutkami czynników psychospołecznych, w tym związanych ze stresem. Zgodnie z raportem Koalicji Bezpieczni w pracy aż 65 % respondentów uważa, że potrzebne są zmiany prawne w tym zakresie – mówi Marek Maszewski, dyrektor działu nadzoru w firmie SEKA S.A., ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Niezależnie od otoczenia prawnego, wprowadzanie zmian możemy zacząć już teraz, od samych siebie, starając się każdego dnia stwarzać lepszą atmosferę w pracy, by jak najmniej naszych współpracowników musiało zmagać się na co dzień ze stresującymi sytuacjami – apeluje Marek Maszewski.