Niespójne przepisy BHP przy narażeniu na pola elektromagnetyczne w środowisku pracy - rozważania Rady Ochrony Pracy i plany PIP

Bezpieczeństwo i higiena pracy, w ogólnym zakresie, są uregulowane w przepisach podstawowego źródła prawa pracy jakim jest Kodeks pracy. Kodeks z uwagi na swoją ogólność zawiera jednak delegację, na podstawie której poszczególni ministrowie mogą wydawać przepisy wykonawcze, które w sposób znacznie bardziej szczegółowy będą normowały poszczególne problemy z zakresu bezpieczeństwa pracy.  

Przykładem takiego aktu szczegółowego jest rozporządzenie ministra rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne.

 Przywołany wyżej akt prawny określa wymagania dotyczące:

• rozpoznawania obiektów technicznych emitujących pole elektromagnetyczne mające wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy,
• miar oraz oceny narażenia na pole elektromagnetyczne,
• miar i limitów oraz oceny bezpośredniego oddziaływania pola elektromagnetycznego na organizm człowieka,
• ochrony przed szkodliwymi dla zdrowia, niebezpiecznymi lub uciążliwymi skutkami bezpośredniego lub pośredniego
• oddziaływania pola elektromagnetycznego,
• środków ochronnych stosowanych w celu zapobiegania zagrożeniom elektromagnetycznym.

Pole elektromagnetyczne definiowane jest jako czynnik fizyczny w środowisku pracy, z częstotliwościami od 0 Hz do 300 GHz, składający się z pola elektrycznego oraz pola magnetycznego. Do źródeł pól elektromagnetycznych w środowisku pracy należą między innymi:

• elektryczny sprzęt powszechnego użytku,
• systemy elektroenergetyczne,
• telefony komórkowe i urządzenia bezprzewodowe,
• stacje bazowe telefonii komórkowej,
• urządzenia medyczne, takie jak skanery rezonansu magnetycznego,
• przemysłowe i wojskowe urządzenia generujące pole-EM.

Problematyka pola elektromagnetycznego była w ostatnim czasie przedmiotem rozważań Rady Ochrony Pracy. Jest to organ powołany w celu sprawowania nadzoru w sprawach dotyczących przestrzegania prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, a także legalności zatrudnienia oraz działalności Państwowej Inspekcji Pracy. 

Podczas rozważań na forum ROP zauważono, że obowiązujące regulacje dotyczące pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku pracy są niespójne. Stwarza to trudności zarówno dla pracodawców, jak i służb kontrolnych. Wymogi dotyczące częstotliwości pomiarów różnią się w zależności od rozporządzenia. Obowiązujące przepisy zawierają też różne podejścia do definiowania i klasyfikowania stref ochronnych. Zwrócono uwagę, że narażenie na pole-EM może prowadzić do skutków zdrowotnych, takich jak:

• wzrost temperatury tkanek,
• zakłócenia procesów fizjologicznych, 
• elektrostymulacje nerwów.

Obecne regulacje nie definiują jednak chorób zawodowych związanych z narażeniem na ekspozycję w przestrzeni pracy na pola-EM, co wymaga dalszej analizy.  

 W żadnym razie nie oznacza to, że problematyka pola elektromagnetycznego, w kontekście przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, nie jest lub nie będzie kontrolowana. Jest sprawdzana na przykład w ramach kontroli kompleksowych.