Zgłaszanie bezpośrednich zagrożeń do PIP

Niezdefiniowane w przepisach bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia, co do zasady powinno skutkować wstrzymaniem wszelkich prac w obrębie takiego zagrożenia. Nawet najpilniejsze potrzeby pracodawcy nie mogą bowiem konkurować z takimi wartościami jak zdrowie i życie zatrudnionych.

Powyższa zasada obowiązuje nie tylko w sytuacji, gdy zagrożenie dotyczy zatrudnionych, jak również współpracowników, ale również każdej innej osoby, w tym osób postronnych. Pracodawca, który stwierdzi bezpośrednie zagrożenie, jak najbardziej powinien wstrzymać pracę – do czasu kiedy zostanie ono usunięte. W praktyce jednak bywa różnie. Szczególnie namacalne przykłady widać podczas realizowania prac na przestrzeni otwartej.

Tak jak obowiązkiem każdego pracodawcy jest informowanie właściwego miejscowo okręgowego inspektora pracy o ciężkim, śmiertelnym lub zbiorowym wypadku przy pracy, tak już wykonywanie pracy w warunkach bezpośredniego zagrożenia nie jest obwarowane takim obowiązkiem. To, że pracodawca nie ma takiego obowiązku w żadnym razie nie oznacza, że pracownik, od którego wymaga się wykonywania pracy w warunkach bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia, nie może złożyć stosownie skargi do PIP. Powyższa zasada dotyczy również przypadku gdy wykonywanie pracy w warunkach bezpośredniego zagrożenia zostało ujawnione przez osobę spoza zakładu.

Wydaje się, że w poszczególnych strukturach organizacyjnych funkcjonują specjalne (dedykowane) kanały zawiadomień o bezpośrednim zagrożeniach zdrowia i życia, wzorem tych, które obowiązują w przypadku zgłaszania wypadków przy pracy. Co do zasady skargi wnoszone do urzędu powinny być albo wniesione osobiście, w ramach wizyty w jednostce organizacyjnej PIP, jak również w ramach korespondencji pocztowej (opatrzone odręcznym podpisem), jak również w ramach korespondencji elektronicznej z zastosowaniem podpisu elektronicznego.

Wydaje się jednak, uwzględniając zasadę szybkości działania, że jak najbardziej można skorzystać z podanego na stronie internetowej danej jednostki organizacyjnej adresu mailowego kancelarii. Na taki adres można wysłać informację o wykonywaniu pracy w warunkach bezpośredniego zagrożenia ze wskazaniem miejsca, w którym praca jest realizowana.

W sytuacji gdy skarga dotyczy bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia należy przyjąć, że nawet naruszenie formy w zakresie składania skarg, np. brak podpisu elektronicznego w ramach korespondencji elektronicznej, nie będzie powodowało odmowy rozpatrzenia skargi i jej weryfikacji w ramach czynności kontrolnych.

Odrębną kwestią jest czas reakcji urzędu. Uwzględniając ograniczone zasoby kadrowe, jak również konieczność realizowania bieżących zadań trudno oczekiwać, aby kontrola weryfikująca bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia została przeprowadzona z automatu – bezpośrednio po złożeniu skargi. Uwzględniając jednak treść zarzutów wydaje się, że inspektorzy będą działali bez zbędnej zwłoki. Zgodnie z zasadą, że lepiej zapobiegać wypadkom niż prowadzić później kontrolę w sprawie wypadku ciężkiego, zbiorowego lub śmiertelnego.