PIP ogranicza działania kontrolne w czasie koronawirusa

W tym szczególnym okresie, kiedy to bezpieczeństwo pracowników – w tym wykonujących czynności związane z ograniczaniem rozprzestrzeniania się koronawirusa – jest kwestią priorytetową, PIP w sposób znaczący ograniczyła swoją działalność kontrolną. Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy nie daje podstaw do zupełnego zawieszenia ustawowych działań inspektorów pracy na czas epidemii. Istnieje jednak możliwość dokonania modyfikacji zasad funkcjonowania instytucji publicznych – z czego skorzystał Główny Inspektor Pracy – jak należy się domyślać, w słusznej trosce o bezpieczeństwo pracowników urzędu.

Zgodnie z najnowszym komunikatem Głównego Inspektora Pracy, w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, zmodyfikowano organizację pracy w terenowych jednostkach organizacyjnych PIP.

Powyższe zadania będą realizować inspektorzy legitymując się odpowiednią wiedzą w tej dziedzinie. Z takiego zapisu należy wnioskować, że nie każdy inspektor pracy posiada odpowiednią wiedzę, aby ocenić kwestie bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia pracowników.

Pozostali inspektorzy pracy – czyli nieposiadający odpowiedniej wiedzy w zakresie bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia pracowników, oraz tacy którzy nie są biegli w problematyce wypadków przy pracy – będą świadczyć pracę zdalnie, z domów (z miejsca zamieszkania).

Jak wiadomo podstawowym obowiązkiem każdego inspektora pracy jest przeprowadzenie czynności kontrolnych. Realizowane są one w przeważającej większości przypadków w siedzibie podmiotów kontrolowanych. Prowadzenie kontroli z miejsca zamieszkania za wyjątkiem analizy dokumentów udostępnionych przez pracodawcę jest praktycznie niemożliwe.

Czym zatem, do odwołania, będą się zajmować inspektorzy, których podstawowym obowiązkiem są czynności kontrolno-nadzorcze, a którzy z powodu braku właściwej wiedzy nie będą kierowani na kontrolę w związku z zagrożeniami zdrowia i życia oraz wypadkami przy pracy?

Będą pracowali – ale co konkretnie będą robić, tego komunikaty GIP nie wyjaśniają. Zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Pracy inspektorzy, którzy będą wykonywali pracę zdalną mają obowiązek pozostawania w stałej dyspozycji pracodawcy w godzinach pracy, w tym do wykonywania powierzonej pracy, odbierania telefonów od przełożonych, odbierania i wysyłania służbowej poczty elektronicznej, raportowania bezpośrednim przełożonym o wykonywanych czynnościach w ramach świadczonej pracy zdalnej.

Uwzględniając najnowsze zalecenia GIP wydaje się, że w przypadku gdy pracownik złożył skargę na pracodawcę będzie ona rozpatrywana w ramach standardowych działań kontrolnych wyłącznie w sytuacji gdy sprawa dotyczy bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia. Nie warto w takim przypadku wyolbrzymiać problemów. Podnosić do rangi zagrożenia zdrowia i życia, np. brak terminowego zapewnienia szkolenia okresowego bhp czy okresowego badania profilaktycznego. Jednak, co w sytuacji gdy osobom pracującym na pierwszej linii frontu, w związku ze stanem epidemii, pracodawcy nie zagwarantują środków ochrony indywidualnej?

Reasumując, na podstawie rozporządzenia w sprawie ogłoszenia stanu epidemii, istnieje możliwość ograniczenia – w okresie od 20 marca 2020 r. do odwołania – wykonywania zadań przez urząd administracji publicznej lub jednostkę organizacyjną wykonującą zadania o charakterze publicznym. Ograniczenie może polegać na:

• realizowaniu wyłącznie zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom,

• wykonywania określonych zadań w sposób wyłączający bezpośrednio obsługę interesantów.

Decyzja w powyższym zakresie należy do kierownika urzędu. W przypadku PIP zdecydowano się na bardzo daleko idące ograniczenia w działalności urzędu. Pytanie czy nie nazbyt dalekie? Czy ograniczenie kontroli wyłącznie do zagadnień związanych z bezpośrednim zagrożeniem zdrowia lub życia oraz problematyką wypadków przy pracy wpisuje się wykonywanie zadań niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom? Z pewnością tak.

Jednak pracownicy w tym trudnym okresie mają prawo oczekiwać zapewniania od pracodawców nie tylko bezpiecznych warunków pracy, jak również terminowego wypłacania wynagrodzenia za pracę, udzielania urlopów wypoczynkowych oraz bezpłatnych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami. Niewypłacenie wynagrodzenia za pracę, w tym wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej dla zleceniobiorców nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia. tym samym w tych i wielu innych przypadkach trudno do odwołania oczekiwać, że inspektorzy pracy przeprowadzą czynności kontrolne i zastosują adekwatne środki prawne.