Wyniki kontroli PIP w placówkach handlowych

Znacznie większą skalę nieprawidłowości kontrole PIP wykazały w małych placówkach handlowych niż w wielkopowierzchniowych. Przykładem większych nieprawidłowości w małych placówkach handlowych wskazywanym przez PIP może być nieprowadzenie akt osobowych lub ich nieprawidłowe prowadzenie, natomiast w placówkach wielkopowierzchniowych ta nieprawidłowość występuje incydentalnie.

Jak podaje raport PIP w 2014 r. inspektorzy pracy skontrolowali 495 małych placówek handlowych, w których zatrudniano ponad 6,3 tys. pracowników. Około 16% sklepów zostało wytypowanych do kontroli w wyniku skarg pracowników.

W kwestii przestrzegania przepisów bhp w 2014 r. w placówkach handlowych niestety nie odnotowano poprawy w stosunku do lat poprzednich. Stwierdzane podczas kontroli przez inspektorów PIP nieprawidłowości dotyczyły szczególnie takich zagadnień, jak:

• przygotowanie pracowników do pracy (6% pracowników objętych kontrolą nie odbyło szkoleń wstępnych, a 14% - okresowych; 10% pracowników nie posiadało aktualnego orzeczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na danym stanowisku),
• magazynowanie i składowanie towarów, w tym brak instrukcji magazynowania i bezpiecznego wykonywania prac,
• udokumentowana ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy (nieprawidłowość dotyczyła co piątego pracownika),
• eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych oraz pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych.

Problematyczną kwestią okazało się również wyposażanie pracowników w odzież i obuwie robocze. Aż w 29% placówek zauważono nieprawidłowości w tej kwestii, a problem dotyczył 19% pracowników objętych kontrolą.

Można zadać więc pytanie, co leży u podstaw stwierdzanych nieprawidłowości w zakresie bhp? PIP w swoim sprawozdaniu wskazuje w tej kwestii na m.in. brak odbycia szkoleń w dziedzinie bhp pracodawców. Problem ten dotyczy co szóstego pracodawcy prowadzącego placówkę handlową. Ponadto w co piątej placówce, wbrew obowiązkowi, nie powierzono nikomu wykonywania zadań służby bhp.

W 2014 r. Inspektorzy pracy przeprowadzili kompleksowe kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy w 110 wielkopowierzchniowych placówkach handlowych. W skontrolowanych sklepach pracę wykonywało ponad 23 tys. pracowników. Wśród skontrolowanych placówek 1/3 została wytypowana do kontroli na podstawie skarg.

Kontrolą w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy objęto 108 placówek u 65 pracodawców. Podobnie jak w latach poprzednich najczęściej ujawniane nieprawidłowości, dotyczyły niewłaściwego składowania i magazynowania towarów oraz braku ładu i porządku w ciągach komunikacyjnych. Najczęstszą przyczyną tych nieprawidłowości było zazwyczaj nieuregulowanie dostaw towarów i nadmierne natężenie ich przepływu przez placówkę.

Ponadto inspektorzy mieli również zastrzeżenia do stanu bezpieczeństwa ruchu pieszego i wózków. W wielu placówkach nie wyznaczono ciągów komunikacyjnych, ani nie oznakowano miejsc niebezpiecznych.

Inspektorzy PIP stwierdzili również wzrost nieprawidłowości w zakresie przeszkolenia pracowników w dziedzinie bhp, aż 8% pracowników objętych kontrolą dopuszczono do pracy bez przeszkolenia wstępnego (taki sam odsetek dotyczył pracowników, którzy nie odbyli wymaganego szkolenia okresowego).

W ocenie inspektorów pracy kontrolujących placówki handlowe przyczynami nieprawidłowości w obszarze bhp są zwłaszcza:

• zła organizacja pracy oraz brak właściwego nadzoru nad pracownikami i sposobem wykonywania przez nich pracy;
• lekceważenie spraw bhp przez pracodawców i kadrę kierowniczą (premiowane jest szybkie wykonanie zadania przez pracownika, a nie zgodne z przepisami bhp);
• pośpiech w okresach znacznego nasilenia prac (np. podczas wzmożonych dostaw towarów);
• nadmierny - w stosunku do pojemności magazynów - przepływ towarów, co wymusza okresowe ich składowanie w miejscach do tego nieprzeznaczonych;
• niewłaściwe wykonywanie zadań przez własne służby bhp (w placówkach wielkopowierzchniowych) lub niekorzystanie przez pracodawców (w małych placówkach) z fachowej obsługi w zakresie bhp świadczonej przez pracowników zatrudnionych przy innej pracy lub specjalistów z zewnątrz;
• niedostateczny stan zatrudnienia na poszczególnych zmianach.

Pracodawcy tłumaczyli uchybienia trudnościami finansowymi, dużą rotacją pracowników i lekceważeniem przez nich przepisów bhp.

Jak podaje w swoim sprawozdaniu Państwowa Inspekcja Pracy w związku z nieprawidłowościami, zarówno w obszarze prawnej ochrony pracy, jak i bhp, stwierdzonymi w placówkach wielkopowierzchniowych inspektorzy pracy:

• wydali 1 024 decyzje dot. bhp;
• skierowali do pracodawców 670 wniosków w wystąpieniach;
• wydali 14 poleceń ustnych;
• ukarali 24 osoby grzywnami w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 27,4 tys. zł;
• wobec 34 osób zastosowali środki oddziaływania wychowawczego;
• w 2 przypadkach zawiadomili prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Natomiast w mniejszych placówkach handlowych:

• wydali 3 726 decyzji dot. bhp oraz 4 nakazujące wypłatę należności na kwotę 3,7 tys. zł;
• skierowali do pracodawców 3 182 wnioski w wystąpieniach;
• wydali 129 poleceń ustnych;
• ukarali 110 osób grzywnami w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 123,7 tys. zł;
• wobec 156 osób zastosowali środki oddziaływania wychowawczego;
• do sądu skierowali 12 wniosków o ukaranie;
• w 1 przypadku zawiadomili prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

W trakcie kontroli inspektorzy pracy udzielali także porad prawnych, technicznych oraz dotyczących legalności zatrudnienia. W super- i hipermarketach udzielono 336 takich porad, w mniejszych placówkach 678.

Op.red