Zobacz, jak zapewnić bezpieczeństwo pracownikom wykonującym prace na wysokości

Prace na wysokości zaliczane są do robót szczególnie niebezpiecznych i jakikolwiek błąd może skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami zarówno dla osoby wykonującej pracę, jak również jej współpracowników.

O czym trzeba pamiętać organizując pracę na wysokości?

Prace na wysokości muszą być wykonywane przez minimum dwóch pracowników, co jest podyktowane względami ratunkowymi. Przed przystąpieniem do wykonania prac należy dokonać oceny ryzyka i zastosować środki eliminujące bądź zmniejszające to ryzyko. W szczególnych przypadkach należy sporządzić plan BIOZ, gdzie został określony plan pracy z imiennym podziałem na kolejność wykonywanych zadań. Często mówi się, że praca na wysokości gdzie niezbędne są środki ochrony indywidulanej zaczyna się od 1 m wysokości.

Przepisów mamy oczywiście znacznie więcej. Należy podkreślić, że sprzęt do pracy na wysokości musi spełniać wymagania siedemnastu norm oraz posiadać certyfikat CE.

Spójrzmy na statystyki wypadków przedstawionych przez GUS (Polska w latach 2012 – 2015 odnotowała ponad 23 tysiące wypadków zakwalifikowanych jako upadki z wysokości). Takie dane wyraźnie zaprzeczają stwierdzeniu „to mnie nie dotyczy, to mi się nie zdarzy”. W związku z tym wszystkie prace na wysokości należy właściwie zaplanować, zorganizować, prowadzić i nadzorować. Do wykonywania tych prac potrzebne są osoby zdrowe poddawane systematycznym, specjalistycznym badaniom lekarskim, kompetentne, odpowiednio przeszkolone, posiadające doświadczenie i umiejętności wykonywania określonej pracy, w tym również udzielenia pierwszej pomocy także z ratownictwa wysokościowego. Osoby takie powinny odbyć instruktaż stanowiskowy oraz za pisemnym potwierdzeniem zostać zapoznane z oceną ryzyka, planem BIOZ i wymaganą dokumentacją dotyczącą miejsca pracy.

Nasza firma 3M szczególną uwagę poświęca szkoleniom specjalistycznym i edukacji pracowników, m.in. prezentując ABC bezpieczniej pracy na wysokości. Jednym z podstawowych pytań jakie zadajemy uczestnikom szkoleń jest pytanie o plan ewakuacji po zdarzeniu. Dobrze zorganizowane i zaplanowane stanowisko pracy bez skutecznej ewakuacji po potencjalnym wypadku, stanowi bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika z powodu problemów krążeniowo – oddechowych nazywanych też traumą wiszenia. Zalecamy natychmiastowe podjęcie akcji ratowniczej nie dłużej niż 5 minut od momentu zdarzenia. Osoby nadzorujące mają obowiązek posiadania umiejętności udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej potwierdzone certyfikatem, muszą również być w stanie podjąć działania ratunkowe w przypadku pojawienia się sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.

Podczas prowadzonych prac należy zwrócić szczególną uwagę na komunikację pracowników oraz warunki pogodowe, które nie mogą zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu. Jeśli takowe wystąpią, należy natychmiast zaprzestać robót. Zaleca się monitoring prognozy pogody.

Kluczową dla bezpieczeństwa pracowników jest umiejętność konserwacji, kontroli i oceny sprawności używanego sprzętu, które wykonuje się przed i po każdym użyciu.

Podczas codziennych prac na wysokości istnieje wysokie ryzyko upadku narzędzi. Stanowi ono bardzo duże zagrożenie dla innych pracowników jak również sprzętu, maszyn i obiektu. Przepisy wyraźnie mówią, że wszystkie narzędzia i akcesoria używane przez pracownika muszą być odpowiednio przytwierdzone i zabezpieczone przed upadkiem. Firma 3M wprowadziła na rynek kompletną ofertę systemów chroniących przed upadkiem z wysokości narzędzi.

Mając na uwadze powyższe należy pamiętać, że miejsca gdzie wykonywane są prace na wysokości, muszą być zabezpieczone przed dostępem osób postronnych oraz muszą posiadać wygrodzoną strefę niebezpieczną, w której istnieje zagrożenie spadającymi przedmiotami.

Ostatnia kwestia to używanie sprzętu sportowego w przemyśle, który wbrew pozorom jest popularny i można się z nim spotkać na co dzień. Proszę zwrócić uwagę, że przepisy wyraźnie mówią, że należy używać sprzętu zgodnego z polskimi normami. Taki sprzęt powinien umożliwiać ewakuację pracowników w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa. Stosowanie sprzętu sportowego do prac wysokościowych jest łamaniem przepisów prawa oraz zasad bezpieczeństwa.

Jak właściwe dobrać środki ochrony indywidualnej do pracy na wysokości? O jakich kwestiach trzeba pamiętać, co brać pod uwagę, czym się kierować zanim zakupimy specjalistyczny sprzęt do pracy na wysokości?

Zanim przystąpimy do wyboru sprzętu należy wyraźnie określić rodzaj prac (praca w ograniczeniu, praca gdzie występuję ryzyko upadku, praca w dostępie linowym, praca spawacza etc.) i potencjalne zagrożenia. Ocena pozwoli nam odpowiednio się przygotować np. do zagrożeń chemicznych, wysokiej temperatury, stref ATEX etc.

Trzeba pamiętać też, że przy doborze rozmiaru szelek, pracownicy koniecznie muszą podać swój wzrost i wagę ze sprzętem.

Częstym błędem przy doborze amortyzatorów jest kalkulacja wolnej przestrzeni od punktu kotwienia do najbliższej przeszkody lub ziemi. Zazwyczaj odległość ta jest zbyt mała. Proszę mieć na uwadze, że złe obliczenie tej wartości może spowodować bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia podczas upadku.

Czy aby zastosować odpowiedni sprzęt/środki ochrony indywidualnej (np. uprzęże, szelki bezpieczeństwa) do pracy na wysokości konieczne jest posiadanie szczególnych uprawnień, np. alpinistycznych?

Polskie prawo mówi, że każdy pracownik posiadający aktualne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwskazań do pracy na wysokości powyżej 3 m oraz aktualne szkolenie BHP, może wykonywać pracę na wysokości. Natomiast jeśli wymaga się pracy w dostępie linowym, należy posiada

kurs dostępu linowego uwzględniający procedury autoratownictwa.

Czy po zakupieniu specjalistycznych środków ochrony indywidulanej do pracy na wysokości konieczne jest przeprowadzenie szkolenia z ich właściwego stosowania (instruktażu stanowiskowego) przez instruktora z kwalifikacjami?

Zdecydowanie tak. Dzięki temu podnosimy jednocześnie poziom bezpieczeństwa i wydajność pracowników.

O jakich jeszcze środkach ochrony indywidualnej powinniśmy pamiętać, poza np. szelkami bezpieczeństwa, amortyzatorami, urządzeniami samohamownymi etc., jeżeli pracownicy naszej firmy wykonują prace na wysokości?

Do pracy na wysokości z pewnością niezbędne jest zastosowanie dodatkowych środków ochrony indywidualnej. W zależności od wykonywanych prac oraz oceny ryzyka zawodowego, mogą być to środki ochrony:

• wzroku,

• głowy i twarzy,

• słuchu,

kombinezony ochronne, przyłbice spawalnicze czy środki ochrony dróg oddechowych.

Innym problemem może być komunikacja między pracownikami. Produkty 3M marki PELTOR™ umożliwiają komunikację między pracownikami, zapewniając przy tym ochronę słuchu, co znacząco wpływa na bezpieczeństwo i komfort użytkowania.

Pracownik powinien również posiadać bezpieczne obuwie, odpowiednią odzież ochronną chroniącą przed warunkami atmosferycznymi i innymi zagrożeniami, rękawice ochronne, etc.

Jakie środki ochrony osobistej wyposażyć pracownika wykonującego prace na dachu budynku? Jak zabezpieczyć przed upadkiem z wysokości takiego pracownika?

Zanim pracownik wyjdzie na dach porusza się zazwyczaj po drabinie z koszem. Polecamy zamontowanie stałych systemów pionowych linowych chroniących przed upadkiem z wysokości np. CABLOC® lub LADSAF®, które zapewniają bezpieczeństwo od pierwszego do ostatniego szczebla. Wpięty wózek do punktu piersiowego i systemy „podróżuje” razem z pracownikiem podczas całej drogi wejścia i zejścia.

Na dachu najbezpieczniej zamontować jest stały poziomy system linowy np. RoofSafe®. Pracownik przechodząc z drabiny wpina się jednocześnie do systemu za pomocą amortyzatora lub urządzenia samohamownego Nano-Lok™ i ma zapewnioną ciągłość asekuracji bez możliwości upadku na zewnątrz lub wewnątrz dachu. Należy pamiętać o zabezpieczeniu świetlików i innych instalacji dachowych, przez które można wpaść do środka serwisowanego obiektu.

Czy do pracy na drabinie potrzebne są środki ochrony indywidualnej?

Zdecydowanie tak. Drabiny z koszem nie są naszym zdaniem optymalnym rozwiązaniem. Nie zabezpieczają przed upadkiem oraz utrudniają wniesienie sprzętu na dach. Pracownicy zazwyczaj wnoszą sprzęt w specjalnych workach transportowych przypominających konstrukcyjnie plecaki.

Jak zabezpieczyć przed upadkiem z wysokości pracownika wykonującego prace na rusztowaniu, pomoście?

Ten temat jest wyjątkowo trudny i niebezpieczny, kiedy zaczynamy budować rusztowanie z poziomu ziemi. W swojej ofercie posiadamy tymczasowe systemy inżynieryjne, które pozwalają na zabezpieczenie prac na małych wysokościach. W momencie, kiedy mamy możliwość zaczepienia się nad głową lub od wysokości biodra, co ma miejsce podczas budowania kolejnych sekcji rusztowań, zaleca się stosowanie lekkich podwójnych urządzeń samohamownych np. Nano-Lok, Nano-Lok EDGE, REBEL, które zapewniają ciągłość asekuracji i minimalizują drogę upadku.

Do jakich jeszcze innych prac niż  praca na wysokości można wykorzystać sprzęt zabezpieczający przed upadkiem z wysokości?

Wybrana część sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości może być stosowana np. do pracy w przestrzeniach zamkniętych/ ograniczonych. Sprzęt ten może być również używany w ratownictwie.

Odpowiedzi na pytania udzielił Pan Tomasz Opioła, Market Development Manager z Działu Bezpieczeństwa Pracy 3M Poland.