Jeden pracownik na zmianie - praktyczne wątpliwości

Przepisy o czasie pracy przewidują możliwość realizowania pracy w trybie zmianowym. Z art. 146 kp wynika, że praca zmianowa jest dopuszczalna bez względu na stosowany system czasu pracy.

Praca zmianowa może być stosowana nie tylko niezależnie od stosowanego systemu czasu pracy, ale również niezależnie od rodzaju wykonywanych prac. Oznacza to, że można ją stosować zarówno w sytuacji zatrudniania pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych, jak i w przypadku zatrudniania pracowników na stanowiskach robotniczych.

W praktyce może powstać dylemat, czy na jednej zmianie, na terenie zakładu pracy, może przebywać tylko jeden pracownik?

Trzeba zauważyć, że przepisy dotyczące pracy zmianowej nie regulują tej kwestii. Należy jednak pamiętać, że część prac, z punktu widzenia bezpieczeństwa, w żadnym razie nie może być realizowana w pojedynkę. Warto wspomnieć o takich przypadkach jak prace szczególnie niebezpieczne, które mogą być wykonywane wyłącznie przy bezpośrednim nadzorze osób wyznaczonych w tym celu. Ponadto przy pracach, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, pracodawca powinien zapewnić, aby były one realizowane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

Powyższe przypadki z całą pewnością wykluczają możliwość jednoosobowej zmiany roboczej. Co jednak w pozostałych sytuacjach?

Teoretycznie można by uznać, że nie ma problemu. Problemu oczywiście nie będzie pod warunkiem, że nie dojdzie do wypadku (albo nie przyjdzie inspektor pracy). Nawet w przypadku pozornie bezpiecznej pracy administracyjno-biurowej nie można wykluczyć takiego przypadku jak:

• zasłabnięcie,

• omdlenie,

• zawał,

• udar

- co powinno skłaniać do refleksji w zakresie jednoosobowej obsady pracy zmianowej.

Pracodawca, który chciałby, aby na poszczególnych zmianach pracował wyłącznie jeden pracownik powinien mieć na względzie, że w zakładzie pracy musi funkcjonować sprawnie działający system udzielania pierwszej pomocy. Z rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wynika, że system taki musi być zapewniony na każdej zmianie, a udzielanie pierwszej pomocy powinno być realizowane przez osoby w tym celu wyznaczone i odpowiednio przeszkolone.

Nawet jeżeli na poszczególnych zmianach każdy pracownik będzie przeszkolony z zakresu udzielania pierwszej pomocy, to trudno przyjąć, że właściwym będzie, aby sam sobie udzielał pierwszej pomocy po wypadku.

Inspektor nie wyda nakazu zapewnienia dwuosobowej organizacji pracy zmianowej. Będzie miał jednak prawo wydać nakaz, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów o pracach szczególnie niebezpiecznych czy dotyczących asekuracji.

Niezależnie od powyższego, zawsze inspektor będzie miał prawo wydać nakaz zapewnienia sprawnie funkcjonującego systemu udzielania pierwszej pomocy – przez osoby w tym celu wyznaczone i odpowiednio przeszkolone. Zawsze, jeżeli stwierdzi, że na zmianie roboczej na terenie zakładu znajduje się wyłącznie jedna osoba.