Udział służby BHP w dostosowaniu komputerowych stanowisk pracy do nowych wymagań

Narzędzia oraz wyposażenie stanowisk pracy ewoluują, aby praca była wydajniejsza, bardziej ergonomiczna oraz bezpieczniejsza. Odrębną kwestią jest stosowanie szeroko rozumianych narzędzi, które być może docelowo wyeliminują samych pracowników. Trudno wówczas mówić o narzędziach pracy, a i problematyka technicznego bezpieczeństwa pracy będzie musiała przejść niemałą rewolucję.

Ostatnia ewolucja oraz rewolucja dotyczy w dużej mierze stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Tak jak ewolucyjne oraz rewolucyjne rozwiązania można dostrzec w narzędziach pracy stosowanych w biurze, w tym w zakresie stosowanego oprogramowania,- tak trudno mówić o ewolucji tym bardziej rewolucji w zakresie przepisów. Już od kilkunastu lat niezmieniane dobrze oddawały charakter komputerowych stanowisk pracy, ale tych umieszczonych w muzeach komputerów retro.

Próbą dostrzeżenia zmian, które od wielu lat dokonują się w obrębie komputerowych stanowisk pracy w zakresie wyposażenia jest rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Przewidziano liczne uproszczenia oraz rozwiązania ergonomiczne dla systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

Wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych w żadnym razie nie oznacza, że są one wiążące wyłącznie dla stanowisk komputerowych, które zostały utworzone po dniu wejścia w życie przepisów zmieniających. Zgodnie z § 2. rozporządzenia zmieniającego pracodawcy w terminie 6 miesięcy, od dnia wejścia w życie rozporządzenia, dostosują stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe utworzone przed dniem wejścia w życie nowych lub zmienionych przepisów.

Tak więc, pracownicy, którzy wykonywali pracę przed monitorami ekranowymi przed 17 listopada 2023 r. nie mogą być pokrzywdzeni. W przypadku ich stanowisk pracy wprowadzono półroczny okres przejściowy, w trakcie którego pracodawca będzie miał obowiązek dostosować stanowisko do nowych wymogów.

Obowiązek dostosowania, co do zasady, spoczywa na pracodawcy, jako tym który ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo i higieny pracy w zakładzie. Trudno jednak aby w przypadku większych podmiotów to pracodawca bezpośrednio przeprowadzał proces dostosowania stanowisk pracy. Kto to zatem ma zrobić?

W pierwszej kolejności nasuwa się osoba kierująca, czyli przełożony pracowników, których stanowiska pracy będą wymagały dostosowania. Z przepisu art. 212 Kodeksu pracy wynika jednoznacznie, że obowiązkiem osoby kierującej jest w szczególności organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Istnieje szansa granicząca z pewnością, że duża część pracodawców zechce przerzucić obowiązki w zakresie dostosowania na służbę BHP. Kierując się tym, że obowiązek dostosowania wynika z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Odnosząc się do powyższego pomysłu należy zauważyć, że służba BHP jest obowiązana rozporządzeniem do przeprowadzania kontroli warunków pracy, jak również kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy oraz każdym innym miejscu wykonywania pracy. Ponadto służba BHP powinna uczestniczyć w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu. W gestii służby BHP jest ponadto przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy. Najbardziej pojemne jest oczywiście bliżej niezdefiniowane doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uwzględniając kształt rozporządzenia w sprawie służby BHP, jak najbardziej pracodawca ma prawo zaangażować tę służbę w proces dostosowywania stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Jednak bardziej w charakterze konsultantów oraz ekspertów niż realizatorów tego procesu.

Nie będzie zatem dopuszczalna sytuacja, gdy pracodawca zobowiąże pracowników służby BHP przykładowo do jeżdżenia na zakupy do sklepów po odpowiednie wyposażenie, czy zamawianie go przez Internet.

Podobnie będzie z odpowiedzialnością jeżeli coś „pójdzie nie tak” np. w zakresie terminu czy wyposażenia. Tym samym w interesie służby BHP jest uczulenie pracodawców na jak najszybsze dostosowanie stanowisk pracy z komputerem do nowych wymagań. Ewentualne uwagi inspektora PIP, a nawet formalne środki prawne, zawsze odbijają się rykoszetem na służbie BHP.