Zmiany w Kodeksie pracy w zakresie pracy kobiet uchwalone

Tym razem prace parlamentarne nad zmianami w Kodeksie pracy zakończyły się sukcesem. Udało się w drugim podejściu znowelizować art. 176 Kodeku pracy.

Obecnie w myśl art. 176 Kodeku pracy nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Do takiego zapisu zastrzeżenia zgłosiła Komisja Europejska, uznając je za niezgodne z postanowieniami dyrektywy 2002/73/WE zmieniającej dyrektywę Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy. Analizując obecny zapis Komisja podkreśliła, że odnosi się on do wszystkich kobiet, a nie tylko do kobiet w ciąży i karmiących piersią. To z kolei zdaniem Komisji stanowi przeszkodę w zapewnieniu równouprawnienia płci, szczególnie w zakresie dostępu do zatrudnienia.

Trzeba też zauważyć, że w drugim zdaniu zmienianego przepisu zawarte jest upoważnienie dla Rada Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia, wykazu prac pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Jednak tak sformułowane upoważnienie nie spełnia wymagań dla wydania przepisów wykonawczych określonych w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Nie zawiera bowiem wytycznych dotyczących treści tego rozporządzenia.

Biorąc powyższe pod uwagę zarzucane nieprawidłowości w art. 176 Kodeksu pracy, uchwalana zmiana ogranicza zakaz zatrudniania jedynie do kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią.

Po zmianie art. 176 Kodeksu pracy w § 1 będzie zakazywał kobietom w ciąży i karmiącym dziecko piersią wykonywania prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie kobiet, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.

Natomiast w art. 176 § 2 Kodeksu pracy zawarte zostanie upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia wykazu prac, których nie będą mogły wykonywać kobiety w ciąży i karmiące dziecko piersią, ze względu na fakt, że prace te mogą mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią:

• związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów,
• ze względu na sposób i warunki wykonywania tych prac, z uwzględnieniem rodzajów czynników środowiska pracy i poziomu ich występowania.

Nowe przepisy powodują też konieczność zmian w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. W ustawach tych zostały uwzględnione zakazy wykonywania przez kobiety (żołnierzy) obowiązków służbowych, funkcji lub zadań służbowych, które są niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia w okresie ciąży lub karmienia piersią.

Natomiast obecnie obowiązujące rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, będzie utrzymane do czasu wydania nowego rozporządzenia w tej sprawie. Nowe rozporządzenie będzie wydane już na podstawie nowego art. 176 § 2 Kodeksu pracy. Rada Ministrów będzie miała faktycznie 9 miesięcy na wydanie nowego rozporządzenia, do wejścia w życie zmian w Kodeksie pracy. Taki jest bowiem przewidywany maksymalny okres obowiązywania obecnego rozporządzenia. 

Planowane jest również, przeniesienie z rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet regulacji odnoszących się do kobiet niebędących w ciąży lub w okresie karmienia dziecka piersią, związanych z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym przemieszczaniem ciężarów, do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26, poz. 313 ze zm.).

Uchwalone zmiany zapewniają prawidłową transpozycje przepisów dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana) (Dz. Urz. UE L 204 z 26.07.2006, str. 23). Dostosowują także upoważnienie dla wydania przepisów wykonawczych do wymagań art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.

Ustawa trafi teraz do podpisu Prezydenta. Natomiast zmiany wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. .