Jak zakwalifikować zawał pracownika pracującego w domu w ramach pracy zdalnej?

Pracownik pracując w domu (praca zdalna) doznał zawału serca. Reanimowany przez zespół pogotowia ratunkowego został przewieziony do szpitala gdzie następnego dnia zmarł nie odzyskując przytomności. Czy jest to wypadek przy pracy?
Ocena czy w omawianym przypadku zdarzenie powinno być kwalifikowane w kategoriach wypadku przy pracy wymaga przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego przez zespół powypadkowy, w tym ustalenia związku wypadku z wykonywaną pracą. Brak możliwości wykazania, iż zawał pozostawał w związku z pracą (obraz tego, że pobyt w łazience był przerwą w pracy zaliczaną do czasu pracy związaną przykładowo z załatwianiem potrzeb fizjologicznych) spowoduje niemożność kwalifikacji zdarzenia w kategoriach wypadku przy pracy. Na potrzeby prowadzonego postępowania niezbędne jest również wyjaśnienie kwestii czy w tym konkretnym przypadku zawał może być kwalifikowany jako przyczyna zewnętrzna na gruncie definicji wypadku przy pracy.
Wypadek przy pracy - definicja
Definicja wypadku przy pracy zawarta w przepisach ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy wskazuje na kilka elementów, które muszą wystąpić łącznie, aby dane zdarzenie mogło być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.
Za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie:
-
nagłe,
-
wywołane przyczyną zewnętrzną,
-
powodujące uraz lub śmierć,
-
które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.
Brak choćby jednej z 4 przesłanek spowoduje, że zdarzenie za wypadek przy pracy nie będzie uznane – nawet w przypadku gdyby każdy z pozostałych 3 wymogów nie budził wątpliwości.
Problem z wypadkiem przy pracy w przypadku pracy zdalnej
Jak wiadomo praca nie musi być wykonywana obligatoryjnie w siedzibie pracodawcy lub innej jego jednostki organizacyjnej. Tam gdzie charakter pracy to uzasadnia, istnieje możliwość wykonywania pracy zdalnej – w ramach telepracy, gdzie pracownik efekty swojej aktywności zawodowej przekazuje pracodawcy drogą elektroniczną.
Fakt, iż pracownik wykonuje pracę w domu lub w innym umówionym miejscu poza pracą nie powoduje, że nie może uczestniczyć w zdarzeniach, które mogą być rozpatrywane w kategoriach wypadku przy pracy.
W przypadku wypadków osób pracujących w domu osoby prowadzące postępowanie powypadkowe mają dużo większą trudność w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn zdarzenia. Wynika to zarówno często z braku świadków wypadku - często jedyną osobą która może cokolwiek na jego temat powiedzieć jest sam poszkodowany (o ile jego stan na to pozwala), co zawsze może powodować uzasadnione wątpliwości w kwestii obiektywności takich wyjaśnień, tym bardziej że w interesie poszkodowanego jest wykazanie związku wypadku z pracą.
W sytuacji, o której mowa w pytaniu, może się okazać, że nie będzie żadnego świadka, który był w pobliżu pracownika w czasie kiedy ten doznał zawału serca. Wówczas warto zebrać wyjaśnienia od osoby, która zawiadomiła o stanie pracownika – zakładając oczywiście, że czynność wezwania pogotowia nie została zrealizowana przez samego poszkodowanego.
W ramach postępowania powypadkowego warto porozmawiać z osobami udzielającymi pierwszej pomocy poszkodowanemu w jego mieszkaniu podczas reanimacji. Należy oszacować, w jakim czasie mogło dojść do zawału i czy czas ten pokrywa się z godzinami pracy pracownika. Czynność ta będzie konieczna w kontekście próby ustalenia związku wypadku z pracą – a przynajmniej z czasem, w którym pracownik powinien był świadczyć pracę.
Jak wiadomo każdy pracownik (nawet pracujący w trybie Home Office) ma prawo do przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy, jak również do przerw podyktowanych sytuacjami obiektywnymi – przykładowo związanych z koniecznością załatwienia potrzeb fizjologicznych. W sytuacji gdyby udało się ustalić, że pobyt pracownika w łazience miał miejsce w czasie przerwy w pracy, która może być wliczana do czasu pracy – zarówno w kontekście jej długości, jak również charakteru wykonywanych w łazience czynności, wówczas można mówić o związku wypadku z pracą.
Niezależnie od powyższego, uwzględniając, jak należy się spodziewać, bardzo skromny materiał dowodowy w zakresie wyjaśnień osób, które mogą pomóc w ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, trudno będzie je kwalifikować w kategoriach wypadku przy pracy. Jak wiadomo, aby zdarzenie mogło być kwalifikowane w kategorii w wypadku przy pracy musi spełniać wszystkie cechy jakiego wypadku – również takie jak przyczyna zewnętrzna oraz wspomniany związek wypadku z pracą. W kwestii możliwości zakwalifikowania zawału, w tym konkretnym przypadku, w kategoriach przyczyny zewnętrznej warto zasięgnąć opinii biegłego lekarza, jednak ustalenie związku wypadku z pracą jest już bezpośrednią rola zespołu powypadkowego.
Niezależnie od tego, że do zdarzenia doszło nie w siedzibie pracodawcy tylko w mieszkaniu pracownika, które było jego miejscem pracy, obowiązkiem pracodawcy jest zawiadomienie okręgowego inspektora pracy oraz prokuratora - uwzględniając śmiertelny skutek zdarzenia.
Komentarz eksperta:
Niezależnie od powyższego warto problem właściwej kwalifikacji zdarzenia poruszyć z inspektorem pracy badającym sprawę wypadku w ramach własnych kompetencji. Należy jednak pamiętać, iż każdy inspektor pracy jest niezależnym organem kontroli i nadzoru – jeden inspektor po przeanalizowaniu okoliczności sprawy może stać na stanowisku, iż zdarzenie powinno być kwalifikowane kategoriach wypadku przy pracy, inny inspektor, który prowadziłby postępowanie w tej sprawie mógłby natomiast uważać, że podstaw do takiej kwalifikacji nie ma.
-
art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1205),
-
§ 2, § 3, § 4, § 7, § 9, §14 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. z 2009 r. nr 105, poz. 870).
Sebastian Kryczka
Prawnik, ekspert prawa pracy oraz kontroli jego przestrzegania

Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii (Zakład Prawa Pracy) Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2002 r. zawodowo zajmuje się problematyką prawa pracy, jak również w zagadnieniami związanymi z działalnością kontrolno-nadzorczą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Były pracownik merytoryczny Państwowej Inspekcji Pracy, jak również współpracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ekspert współpracujący z największymi i najbardziej opiniotwórczymi podmiotami w kraju, zajmującymi się problematyką prawa pracy. Autor komentarza do kodeksu pracy, ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, kilkunastu rozporządzeń wykonawczych do kodeksu pracy, jak również kilkuset publikacji poświęconych problematyce prawa pracy oraz bhp. Jako były pracownik PIP posiada bogate doświadczenie w zakresie między innymi poradnictwa, w ramach którego ocenia wątpliwości prawne przez pryzmat zarówno szeroko rozumianego prawa pracy ale i kompetencji kontrolno-nadzorczych inspektorów pracy.
Inne artykuły w kategorii Wypadki i choroby
Powiązane treści
Poradnia 48 Portalu BHP
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.

Popularne
Badania kontrolne w trakcie zwolnienia lekarskiego »
Zmiany w medycynie pracy od 2025 r.: Dodatkowe profilaktyczne badania lekarskie pracowników. »
Ile minut trwa przerwa w pracy pracownicy w ciąży pracującej przy komputerze? »
Wskazówki, jak przechowywać butle z gazami? »
Rodzaje pracy: praca fizyczna a praca umysłowa »

Bądź codziennie na bieżąco ze zmianami w branży BHP, dzięki aplikacji stworzonej przez najlepszych Ekspertów.