Proces doboru środków ochrony indywidualnej – jak dobrać okulary ochronne?

Na początek trzy przypomnienia:

1. Służba bhp nie jest odpowiedzialna za dobór i zakup środków ochrony indywidualnej, bowiem w jej zadaniach znajduje się jedynie zapis „doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej”.
2. Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana „dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem”.
3. Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

Powyższe zapisy zostały przytoczone w celu pokazania, że bez udziału osób kierujących pracownikami i przedstawicieli pracowników w doborze i stosowaniu środków ochrony indywidualnej, działania samej służby bhp mogą być mało skuteczne, a dowodem na to są właśnie mniej czy bardziej uzasadnione utyskiwania pracowników na dostarczane okulary ochronne.

Następna sprawa to fakt, że operatorzy obrabiarek skrawających (w tym tokarze) rzadko kiedy nieprzerwanie przez wiele godzin muszą używać okularów ochronnych, bowiem podczas prac przygotowawczych, ustawiania parametrów obrabiarki, zakładania i zdejmowania materiału  nie ma potrzeby okularów używać – nie występują wówczas odpryski materiału ani możliwość zachlapania oczu chłodziwem. Chyba, że występują inne źródła zagrożeń oczu.

Jeżeli jednak dostarczone okulary ochronne nie są dostosowane do warunków w jakich praca się odbywa (temperatura i wilgotność powietrza, brak należytej wentylacji, konieczność przechodzenia z miejsc o niskiej temperaturze do miejsc ciepłych i wilgotnych) to w pierwszym rzędzie należy poprawić warunki klimatyczne w pomieszczeniach (hali) obróbki skrawaniem, a dopiero w następnym kroku dobrać inny rodzaj, typ, model okularów.

Żeby dobór środków ochrony indywidualnej ochrony oczu był prawidłowy i skuteczny należy, w podanej niżej kolejności:

• rozpoznać źródła wewnętrzne (stanowisko pracy) i zewnętrzne (np. stanowiska sąsiednie) zagrożeń oczu,
• zbadać i pomierzyć inne parametry środowiska pracy, które mogą mieć wpływ na dobór rodzajów ochronników oczu, np. temperatura i wilgotność powietrza, skuteczność wentylacji, wysiłek fizyczny pracownika,
• dokonać oceny ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami, narażeniami i uciążliwościami dotyczącymi narządu wzroku,
• określić cechy, jakie muszą posiadać środki ochrony oczu, aby skutecznie chroniły przed zagrożeniami i narażeniami nie powodując, dodatkowych zagrożeń czy uciążliwości w pracy,
• porównać dostępne na rynku ochrony pod względem wymaganych cech oraz cen,
• zakupić partię próbną i przeprowadź badania ankietowe (kierownik wydziału wybiera kilku pracowników do testów),
• przeprowadzić konsultacje z pracownikami, ich przedstawicielami lub na forum komisji bhp,
• zakupić wybrane (i zaakceptowane) ochronniki oczu - może być kilka rodzajów, typów, modeli,
• przeszkolić pracowników z zasad używania, przechowywania i konserwacji ochronników oczu,
• dokonywać okresowych kontroli stosowania ochronników oczu, ich dostępności oraz skuteczności i prawidłowego ich przechowywania i na bieżąco zbierać uwagi osób stosujących konkretne ochronniki oczu i wprowadzać niezbędne korekty.

Jeżeli chodzi o pracowników używających okularów korekcyjnych to im należy dostarczyć gogle albo osłony twarzy, czyli taki środek, który będzie możliwy do zastosowania razem z okularami korekcyjnymi. Dobór modelu, typu powinien być skonsultowany z pracownikiem.

Obecnie na rynku jest wiele typów, rodzajów i modeli środków ochrony oczu i twarzy (np. okulary, gogle, osłony i pół-osłony twarzy) spełniających wymagania zasadnicze dla środków ochrony indywidualnej jak również spełniających wymagania ergonomii. Produkowane są one w wykonaniu niezaparowującym, z systemem wentylacji naturalnej układem regulacji.

Jakie środki ochrony oczu zostaną kupione i w jakiej cenie jest sprawą pracodawcy, którego służba bhp, kierownik wydziału i przedstawiciel załogi powinni przekonać o zakupie środków spełniających nie tylko wymagania ochronne, ale jednocześnie spełniających wymagania ergonomii, w tym niestwarzających utrudnień w pracy i niepowodujących dyskomfortu podczas używania. Te i inne wymagania należy podać dostawcy środków ochrony.